Troostnatuur

Wat kan de natuur je geven in tijden van verdriet, somberheid en eenzaamheid? Kan de natuur je troosten? De laatste decennia zijn wij, vooral in de westerse wereld, het contact met de natuur grotendeels verloren. Dat is jammer want de natuur kan op verschillende manieren veel meer betekenen in rouw of verdriet dan je wellicht zou denken. Ik geef er een workshop over en heb er een artikel over geschreven.

Workshop Troostnatuur – verliesverwerking voor kinderen

In deze workshop worden, naast een korte theoretische inleiding over kinderen en verliesverwerking, (creatieve) belevingsoefeningen aangereikt die door en samen met kinderen kunnen worden uitgevoerd. Hierbij wordt de natuur als inspiratiebron en spiegel ingezet, maar bovenal als helende factor die troost biedt in het proces van rouw. Er wordt gewerkt met natuurlijke materialen, de kracht van rituelen, natuurkunst, helende verhalen en andere schrijfoefeningen, en actieve en contemplatieve belevingsactiviteiten. Ook krijgen de deelnemers een lijst mee met boeken en websites, een aantal hiervan wordt tijdens de workshop als achtergrondmateriaal gebruikt. De workshop is deels binnen maar vooral ook buiten, ongeacht het weer. Passende kleding en schoeisel is gewenst.

Doelgroepen: ouders en opvoeders, kindercoaches, leerkrachten en anderen die met kinderen werken.

Docenten: Ity Busstra (www.natuurlijk-geinspireerd.nl) en Alberthe Papma (www.ziningroen.nl).

Hoe de natuur je kan helpen in tijden van rouw

De natuur heeft een ‘alles-aanvaardende-houding’. De natuur vraagt niks van je. Je hoeft of moet niks, de natuur stelt geen eisen en heeft geen verwachtingen van je. Je bent daar gewoon en je wordt opgenomen in het groen. Of je nou blij bent of boos, verdrietig of gelukkig, de natuur is daar altijd om jou te verwelkomen op dezelfde manier, ongeacht hoe jij je voelt. Het is er rustig en stil en er zijn weinig prikkels. Dat kan troostend voelen, net als de troost van een huisdier. Jij hoeft ook niks van je huisdier, je krijgt zachtheid terug. De natuur kan jou iets geven. Elke boom, elke plant, elk dier in de natuur doet iets met je. Daar kan je iets van meenemen dat jou verder helpt.

Hoe koppel je de natuur aan rouw?                                                                                                                                                                                                          Als je in rouw bent zou je in de natuur kunnen ervaren dat er een nooit eindigende cycli bestaat. Alles staat elk jaar weer in groei en bloei, om daarna weer af te sterven. Alles verdwijnt maar alles komt ook weer op. Het idee dat de natuur een kringloop heeft, die niet eindigt, daar kan veel troost in zitten. Maar elke boom of plant heeft ook zo eigen kenmerken en kwaliteiten die jou kunnen helpen in je proces.

Het is zo mooi om zelf te proberen de energieën te voelen die de bomen of planten in zich dragen. Het is voor iedereen persoonlijk hoe jij dat beleeft. Elke boom heeft z’n eigen energie, die kun je leren voelen. Neem als voorbeeld de eik. Dat is duidelijk een robuuste boom. Er wordt vaak gezegd dat je niet onder een eik moet gaan staan als het onweert, want die trekt bliksem aan. Bij de eik wordt de energie van boven naar beneden geleidt, deze trekt de aarde in. Voel je je zweverig of instabiel en heb je stevigheid nodig, dan zou je contact kunnen zoeken met een eik. Dat kan door er tegenaan te gaan staan, er onder te zitten of zelfs je armen eromheen te slaan. De eik trekt je terug naar het hier en nu. De beuk heeft een tegenovergestelde energie. Die energie gaat juist omhoog. Voel je je zwaarmoedig, somber of verdrietig en wil je graag wat lichtheid dan is de beuk heel prettig. Deze omarmt je als het ware met haar takken. Ze neemt je mee ‘omhoog’ en maakt dat je het bestaan wat lichter ervaart. Zo is de energie van een beuk is dus heel anders dan die van een eik.

Hoe werkt het bij kruiden                                                                                                                                                                                                                      Alles is energie. Met kruiden kun je heel veel kanten op. Heel veel kruidachtigen zijn medicinaal. Zelfs de onkruiden. Veel planten die wij ‘giftig’ noemen, hebben ook een heilzame werking en zijn vaak alleen bij overgebruik ziekmakend. Maar in alle kruiden zit een werking. In de zin van voeding, vitamines, heling of ondersteuning bij lichamelijke klachten en ziekte, maar ook op geestelijk gebied. Ook de geuren van planten en bloemen kunnen iets met je doen, zoals je rustig maken of juist verkwikken.

Er zijn verschillende toepassingen. Je kunt ze natuurlijk gewoon bekijken en de schoonheid ervan bewonderen, voelen wat ze met je doen, maar je kan ze ook gebruiken door er thee van trekken. Van vers of gedroogde kruiden, puur of gemengd. Je kan er crème van maken of olie. Je kunt alleen de geur gebruiken in geurzakjes of aromatherapie. Je kunt ze als boeket neerzetten of te drogen leggen.

Hoe zit dat dan met rouw?                                                                                                                                                                                                                          In rouw ervaar je veel verschillende emoties. Je kan onrustig zijn of je depressief voelen, je kunt misschien moeilijk (in)slapen of veel piekeren. Er zijn verschillende kruiden die jou een handje kunnen helpen bij bepaalde gemoedstoestanden of emoties. We weten bijna allemaal wel dat bijvoorbeeld lavendel rustgevend werkt. Ook citroenmelisse is zo’n heerlijke geur waar je lekker van slaapt. Kamille maakt heel prettig rustig ook voor kinderen die (mee-)rouwen kan je daarmee helpend in zijn. Maak bijvoorbeeld een kopje thee van kamille om samen op te drinken. Gebruik de kruiden in kleine ritueeltjes, zodat die je op een prettige manier kunnen bijstaan op de momenten waarvan jij voelt, nu heb ik iets nodig.

Kruiden, de toepassing en werking

Verse of gedroogde kruiden-

• Thee
• In een geurkussentje op bed of bank
• In een geurzakje om bij je dragen of op te hangen
• Als potpourri in een schaal in kamer of slaapkamer

Thee maak je heel eenvoudig door verse of gedroogde bloemen of bladeren te plukken, in een thee-ei, theezakje (deze zijn kant en klaar te koop) of los in de theepot even te laten trekken in kokend water. Het verschilt per soort wat de lengte van het trekken is, naar smaak, het wordt alleen maar sterker en soms minder lekker van als het langer trekt. Combinaties zijn natuurlijk ook mogelijk.                                                                                                                            Een geurkussentje kun jezelf maken door een eenvoudig katoenen lapje of zakje te vullen met lavendelbloemen, citroenmelisseblaadjes of andere helende kruiden. Als je het zelf maakt kun je elke vorm en maat kiezen die wenselijk is voor jou.

Etherische olie van kruiden-

• In de aromaverdamper
• Gedruppeld op kussens, geurzakje of potpourri
• Als olie voor massage of in bad

Van een basisolijfolie of zonnebloemolie kun je zelf je eigen geurende olie maken. Door kruidentakjes in een klein flesje op potje olie te laten trekken, geeft het de geur en eigenschappen af aan de olie. Vul het driekwart met bijvoorbeeld lavendelbloemen en vul het aan met olie. Laat het 6 tot 10 weken trekken op een zonnige plek, schud elke dag even het flesje. Met etherische olie gaat het sneller, druppel 2.5 ml ervan in 50 ml olie, schud het en het is al klaar. Etherische olie is in kleine druppelflesjes te koop en te gebruiken ter aanvulling en in de aromaverdamper.                                                                                    Mooi is om kruiden te gebruiken die in je eigen tuin groeien, zodat je ze altijd bij de hand hebt en ze vers kunt gebruiken en weet dat ze biologisch geteeld zijn. Iets om aan te planten of in potten neer te zetten. De volgende planten passen daarin goed in.

In de kruidentuin-

Lavendel- Kalmeert, ontspant bij stress, spanning en angst. De geur helpt bij onrust en inslaapproblemen, Drink lavendelthee voor het slapen gaan of gebruik massageolie bij spanning in het lichaam.

Citroenmelisse- Helpt bij slaapproblemen, geeft ontspanning bij stress, angst en slapeloosheid, verlicht angst en kalmeert zenuwen.

Kamille- Is rustgevend en kalmeert de geest. Een kompres van afgekoelde thee is fijn bij vermoeide ogen en ontspant de zenuwen. Het helpt bij slaapproblemen en heeft een harmoniseerde werking.

Rozemarijn- Vermindert onrust en depressie en werkt opwekkend. Het bevordert de energie en het evenwicht in het zenuwstelsel, geeft goede concentratie. In badwater is het fijn voor een vermoeid lichaam.

Munt- Helpt bij loslaten en werkt kalmerend bij spanning. Het verheldert het hoofd en versterkt de zenuwen.

Tijm- Is zenuwversterkend bij angst en spanning, helpt bij lichamelijke en geestelijke vermoeidheid. Het brengt optimisme en levensmoed en werkt kalmerend.

Basilicum- Versterkt het zenuwstelsel, kalmeert bij stress en angst, hersteld kracht, energie en levenszin, zuivert de lucht en geeft een verfrissende werking op de geest en het lichaam, rustgevend en bevordert een goede nachtrust, geur werkt ontspannend en opwekkend voor de geest, helpt bij herstel van kracht

St. Janskruid- Verlicht angst en kalmeert zenuwen, helpend bij nervositeit en depressie

Valeriaan- Vermindert stress, geeft een kalmerend effect, bevordert een goede nachtrust, geeft een gevoel van rust

Hop- Is helpend bij slaapproblemen

Passiebloem- Helpt om stress te verminderen en bij slapeloosheid

Kruiden voor een ritueel 

• Strooikruiden na overlijden op het bed of in de kist
• Boeketjes om mee te geven of neer te leggen
• Te planten of te zaaien op het graf of herinneringsplek